BLIJDORP ZOO,  VERSLAG VAN DE ONLINE VRIENDENLEZING OP 13-02-2022.

Blijdorps dierenarts Linda Bruins-Van Sonsbeek vertelt over haar werk.

De online gehouden vriendenlezing van 13-02-2022 (waar gisteren al 180 vrienden online aan deelnamen) zag ik achteraf op 14-02-2022. De lezing was online georganiseerd vanwege corona maatregelen; de vrienden hadden de mogelijkheid om de lezing achteraf te zien vanwege het feit dat ze op 13 februari de gehele dag een bezoek konden brengen aan de dierentuin. Dit was bij mij ook het geval; vandaar dat ik nu op 14 februari de lezing van gisteren via internet kon zien. 

De dierenarts van Blijdorp, mevrouw Linda Bruins-Van Sonsbeek, gaf in een filmpje van 36 minuten een rondleiding door de behandelkamer. De Vereniging van Vrienden van Diergaarde Blijdorp heeft haar een grote som geld geschonken om de verouderde apparatuur te vernieuwen. Dat was broodnodig! 

Zo krijgt ze nieuwe röntgenapparatuur, een nieuwe behandeltafel en nieuwe kasten. De behandelkamer is opnieuw ingedeeld, waardoor er een betere scheiding is tussen de 'vieze' ruimte en de 'schone' ruimte. Daardoor kan er hygiënischer worden gewerkt en dat is beter voor het dierenwelzijn. 

Met de nieuwe röntgenapparatuur kunnen zwaardere en grotere dieren worden doorgelicht zonder dat de deze dieren worden verdoofd (via een box). 

Er is een scanapparaatje waarbij het identificatienummer van elk dier kan worden afgelezen. Dit identificatienummer is verplicht bij alle dierentuindieren. Dit is handig, omdat dieren soms erg op elkaar lijken. Ook wordt het identificatienummer gebruikt om na te gaan waar dieren heengaan.  

Er is een warmtecamera om na te gaan of een dier ergens in het lichaam een ontsteking heeft. 

De blauwe behandeltafel is er al en die blijft. De behandeltafel wordt niet zo heel veel gebruikt, omdat de meeste behandelingen in de stal plaatsvinden. 

Voor zware dieren is er een soort til katrol om het dier op de behandeltafel te leggen. Heel arbotechnisch!

Er is een aparte laboratoriumruimte. De indeling is hier nagenoeg nog hetzelfde als tien jaar geleden. Maar veel apparatuur is vervangen. Met de nieuwe apparatuur kunnen bloedcellen worden geteld en nagekeken op afwijkingen. Voor vogels en vissen is deze apparatuur worden de bloedcellen nog handmatig geteld, omdat de apparatuur geen exact onderscheid kan maken tussen bloedcellen tussen vogels/vissen en andere dieren. 

In het laboratorium worden ook kweken (bacteriën, schimmels) gedaan om bijvoorbeeld na te gaan of er een infectie is en met welke antibiotica een dier behandeld moet worden. Ook weefsel van dode dieren wordt onderzocht. 

Het bloed van dieren kan worden onderzocht voor hormoononderzoek, bijvoorbeeld om te kijken of een dier drachtig is. Of om het vitamine D gehalte na te gaan. Bij olifanten speelt nogal eens een vitamine D tekort. Een ander veelvuldig optredend probleem bij olifanten is de vatbaarheid voor het herpesvirus. En bij de zwarte neushoorns is er vaak een probleem met ijzerstapeling - neushoorns kunnen een teveel aan ijzer in hun lichaam krijgen waardoor hun organen minder goed werken en de dieren uiteindelijk sterven. De zwarte neushoornman in Blijdorp wordt goed in de gaten gehouden. Dit dier is een zeer ernstig bedreigde diersoort (er leven nog slechts 800 zwarte neushoorns op de wereld), dus we moeten zuinig op ze zijn! In de toekomst wordt het zelfs mogelijk om het stressgehalte in het bloed bij dieren te meten. Kortom: Linda is blij met de nieuwe apparatuur: ze kan nu beter anticiperen op eventuele gezondheidsproblemen bij de dieren in Blijdorp. Dat komt het dierenwelzijn ten goede! 

Uiteraard is er de alomtegenwoordige microscoop. Dat instrument is en blijft toch wel HET apparaat van alle mensen - en dierenartsen! Bloed, urine, mest en orgaanmateriaal (ook bij sectie): het kan allemaal onderzocht worden met de microscoop. Het kan veel informatie verschaffen over de gezondheidssituatie van de dieren.

Linda verlaat nu de behandelkamer en neemt ons in het filmpje mee door de dierentuin. We houden stil bij de leeuwen. Bij deze dieren is momenteel een groot onderzoek aan de gang in verband met de neurologische klachten die de leeuwen in Blijdorp hebben, en die eigenlijk ook voorkomen bij andere leeuwen in dierentuinen. Aanleiding waren eigenlijk de neurologische klachten die leeuwenman Aapel uit Singapore ontwikkelde in de tijd dat hij bij ons woonde. Aapel is uiteindelijk overleden aan een ernstige neurologische afwijking. Ook de nakomelingen van Aapel en de leeuwinnen hebben afwijkingen. Men weet nog niet precies wat de oorzaak is. Zolang het onderzoek duurt, komt er in ieder geval géén nieuwe leeuwenman in Blijdorp. Mogelijke oorzaken liggen in de voeding of in het genetische materiaal. Het onderzoek duurt nog voort. 

Blijdorp is gevraagd om mee te doen aan diverse onderzoeken bij 18 dieren ( o.a. bloed, mest). Elke twee maanden vindt laboratoriumonderzoek plaats om de stofwisseling (en ijzerstapeling bij neushoorns) na te gaan. Dat is belangrijk om de juiste voeding aan de dieren te geven of om eventuele ziekten/gebreken op te sporen en daarna te behandelen. 

Na het rondje door de dierentuin is Linda weer binnen. Er is nog mogelijkheid om vragen van Vrienden te beantwoorden:

Linda bezoekt zo nu en dan andere dierentuin met veel plezier. Natuurlijk speelt haar achtergrond als dierenarts wel een rol hoe ze naar de dieren bij collega dierentuinen kijkt. 

Linda heeft niet echt een lievelingsdier. Neushoorns en dikhuiden zijn favoriet maar ze vindt alle dieren prachtig. 

Linda geeft voorbeelden van behandelingen in de 'vieze' behandelruimte: gebitsreinigingen en hoefproblemen. Voorbeelden van behandelingen in de 'schone' behandelruimte: operaties, want daar moet je heel hygiënisch werken, anders krijg je infecties. 

In Blijdorp wordt sectie uitgevoerd bij overleden dieren. Soms gaan overleden dieren ook naar vivisectie in Utrecht, bijvoorbeeld als er een groter aantal dieren is overleden. 

De oude apparatuur wordt niet meer hergebruikt, want de oude apparatuur is afgekeurd. 

Wat doet de dierenarts bij stereotype gedrag? Dat is moeilijk te zeggen, luidt het antwoord van Linda. Soms heeft een dier op zijn jonge leeftijd al stereotype gedrag aangeleerd en dan is dat gedrag moeilijk af te leren. Dat hoeft niet altijd verveling te zijn. Je moet de achtergrond van een dier kennen voordat je tot de conclusie komt dat stereotype gedrag door verveling veroorzaakt wordt

Heeft Linda een specialiteit? Zij heeft een afgeronde algemene universitaire dierenarts opleiding gedaan. Tijdens haar studie heeft ze onderzoek gedaan met olifanten. Ze heeft ervaring opgedaan met paarden, omdat het werken als dierenarts bij paarden je algemene kennis verschaft. Ze heeft ervaring opgedaan met diverse dieren, zoals vissen, ook spoedgevallen. Ze beschikt over een degelijk netwerk van collega dierenartsen die ze altijd kan raadplegen bij specifieke problemen. Het kan soms gebeuren dat er een dierenarts van buiten Blijdorp bij een dier met een speciaal ziektebeeld wordt geroepen.

Eén van de Vrienden zag een keertje een vlies in de ooghoek van de manoel (katachtige). De problemen die er vroeger waren bij de manoels in Blijdorp, zijn er nu niet meer, vertelt Linda. Manoels hebben van nature grote ogen. De manoels blijven in onze dierentuin; ze zijn van hetzelfde geslacht, dus er is geen voortplanting. 

Dan de heugelijke geboorte van de gorillababy van twee dagen geleden. Ja, dat was een totale verrassing! De gorilla vrouwen krijgen allemaal de anticonceptiepil. Maar net als bij mensen werkt de anticonceptiepil dus niet altijd! Het gaat echter prima met moeder Aya en haar kindje!

Linda is de vaste dierenarts in onze tuin. Sinds zij moeder is geworden, werkt ze vier dagen in de week. Zij heeft een collega die haar door de week vervangt en ze heeft vier collega's die er zijn op momenten dat ze niet werkt. 

Harald, hoofd dier en plant van Blijdorp zoo, neemt nog even het woord en zegt een woord van dank tegen Linda voor haar mooie en informatieve lezing. Een applausje waard! Hij memoreert nog even dat olifant Faya eind januari 2021 is gedekt. We kunnen dus nu zelf nagaan wanneer Faya eventueel gaat bevallen (tenminste als we weten hoe lang de draagtijd is bij olifanten!). Misschien komt er een prijsvraag, wie weet . . . . Wat de leeuwen betreft: door het onderzoek naar de neurologische klachten is de toekomst van de leeuwen bij ons onzeker wat betreft de komst van een nieuwe man. Leeuwin Churchilla is op leeftijd en wordt niet meer geplaatst in de groep. Men is op zoek naar een nieuw plekje voor haar. 

Marcel Kreuger spreekt ook zijn dank uit aan Linda en interviewer, alsmede ook aan verzorger (en inmiddels documentairemaker) Stefan Timmermans.

Op 13 maart 2022 (botanie) en 3 april 2022 vinden nog Vriendenlezingen plaats, en op 23 april vindt de Algemene Leden Vergadering plaats. Hopelijk in fysieke vorm, maar met de corona maatregelen is het nog altijd even afwachten. We moeten dus de Vriendenmail in de gaten houden. 

We worden uitgezwaaid: de lezing zit erop. Het was een mooie en leerzame lezing! 

Dank je wel Linda en iedereen die de lezing mogelijk heeft gemaakt!