WETENSCHAPSCAFÉ ROTTERDAM: INFECTIEZIEKTEN DOOR PARASIETEN, 30/5/22.
In Bistro Bar Binnenrotte (in de Centrale Bibliotheek Rotterdam) aan de Hoogstraat vond gisteravond de laatste bijeenkomst van het 'Wetenschapscafé' van het seizoen plaats.
Het 'Wetenschapscafé' is een maandelijkse informele - bijeenkomst voor mensen die geïnteresseerd zijn in wetenschap. De avonden zijn gratis toegankelijk - alleen de consumpties moet men zelf betalen. Het idee komt oorspronkelijk uit Frankrijk, waar de filosoof Marc Sautet in 1992 zo'n 'wetenschapscafé' begon om een mogelijkheid te creëren waar iedereen kon discussiëren over filosofie, ongeacht opleiding, rangen en standen. Het Franse initiatief sloeg over naar Engeland en Nederland. Tijdens de bijeenkomsten vertelt een wetenschapper in 'Jip en Janneketaal' over zijn passie voor wetenschap. Na een korte pauze vindt een discussie plaats en worden vragen beantwoord.
Gisteravond vertelde bioloog Jaap van Hellemond (universitair hoofddocent bij de afdeling Medische Microbiologie en Infectieziekten van het Erasmus MC) over het onderwerp PARASIETEN. Jaap heeft Medische Biologie gestudeerd in Utrecht en is in 1997 gepromoveerd op de verschillen in stofwisseling tussen parasieten en hun gastheren. Hij doet thans onderzoek naar de aanpassingen van parasieten om langdurig in mensen te overleven.
Het onderwerp ging gisteravond dus over PARASIETEN. Een parasiet is een organisme dat zich ten koste van een ander organisme waarmee hij samenleeft (de gastheer) in stand houdt en vermenigvuldigt. Meestal is de schade die hij aan de gastheer toebrengt, niet zo groot dat deze aan de relatie ten onder gaat - als dat wél gebeurt, dan gaat de parasiet ook dood en daar waakt de parasiet wel voor!
Parasieten zijn onder andere: lintwormen, vlooien, luizen, horzels, bloedzuigers, bilharzia's, toxoplasma.
Ectoparasieten leven buiten het lichaam van hun gastheer; dit kan zijn op de huid of op de vacht. Bijvoorbeeld: hoofdluis, schurftmijt.
Endoparasieten leven IN het lichaam van de gastheer, zoals in organen (in cellen, in darmen, in de blaas, in de lever). Bijvoorbeeld: lintwormen (ze vermenigvuldigen zich in de darmen van de mens).
Vooral in landen in Afrika, Azië en het Caraïbisch gebied dragen de meeste inwoners met zich mee. In Europa zijn de hygiënische omstandigheden (zuiver water, betere riolering, goed doorkoken van voedsel) beter. Daardoor leven er op dit continent minder mensen met een parasietbesmetting.
Bilharzia is zo'n parasiet die voornamelijk voorkomt in Afrika en Azië. Deze parasiet is microscopisch klein - je ziet ze bijna niet met het blote oog - en leeft in zoet water. PAS DUS OP ALS JE GAAT ZWEMMEN IN EEN MEER (zoetwater!) IN BIJVOORBEELD EGYPTE! Voordat je het weet, ben je besmet en word je ziek. Ongeveer 200 miljoen mensen draagt de bilharzia parasiet met zich mee. De parasieten dringen zich bij de mens door de huid heen binnen één dag, gaan de bloedcellen en komen via de bloedbaan in de lever. De mannelijke en vrouwelijke parasieten treffen zich in de lever en vermenigvuldigen zich daar. De vrouwelijke parasieten produceren de eitjes. De helft van het aantal eitjes wordt met de ontlasting uitgescheiden, de andere helft geeft een ontstekingsreactie. Daardoor treedt er functionele schade op aan de lever, zoals verbindweefseling. In de loop van de tijd treden steeds meer klachten op. De blaas en de lever kunnen ten gronde gaan. Een bilharzia besmetting is met anti parasieten medicatie te behandelen. Men kan heel lang last blijven houden van een bilharzia besmetting; soms wel 15 jaar! Dat komt omdat de parasieten in staat zijn om te manipuleren, waardoor het afweersysteem niet goed in gang gezet kan worden. Dan treedt er een allergische reactie op; het afweermechaniek om de indringers effectief aan te pakken, werkt niet goed meer.
Na de pauze werden vragen beantwoord. Een parasitaire besmetting is géén SOA, dus iemand die besmet is met een parasiet en daarvan ziek is, kan door seksueel verkeer zijn/haar partner niet besmetten met de parasietbesmetting.
Mijn medetoehoorders (60 plussers, studenten) vormden een heterogeen maar zeer aandachtig publiek.
Ik kijk terug op een zeer interessante lezing.
In september aanstaande begint het nieuwe seizoen - op een iets andere locatie, maar wel in de buurt waar van het wetenschapscafé nu werd gehouden.
