ALGEMENE LEDEN VERGADERING POLY-ARTROSE LOTGENOTEN VERENIGING

Zaterdag, 10 april 2021, vanwege de coronamaatregelen via livestreamverbinding thuis te volgen. 

Spreker was vandaag dr. Liron Duraku, plastisch hand chirurg verbonden aan het Erasmus MC en Xpert Clinics. De lezing had als onderwerp: Duimbasis artrose van oorzaak tot behandeling.

De bijeenkomst begon met de opening door de voorzitster, mevrouw Etty Kruiswijk. Vervolgens kwam er een toelichting op het financieel en secretarieel jaarverslag van de P-AL (Poly-Artrose Vereniging); vervolgens begon de lezing door dr. Duraku. 

Ik ben niet zo handig met computers en daardoor miste ik het allereerste begin van de bijeenkomst. Ineens kreeg ik gelukkig toch beeld. Ik viel er in, net toen dr. Duraku was begonnen met zijn lezing. 

Dr. Duraku legde aan de hand van video beelden uit wat de duimbasis artrose inhoudt, wat de oorzaken zijn, hoe de behandelingen verlopen en wat de vooruitzichten zijn. De video beelden waren duidelijk, maar het is alles met alles nog best een technisch verhaal. De video beelden worden in ieder geval afgedrukt in het tijdschrift van de P-AL dat de leden krijgen toegestuurd en ze worden binnenkort ook afgedrukt op de website van de vereniging. 

De duim kan 360 graden draaien en is daardoor uniek en belangrijk. Zestig procent van de handfunctie verdwijnt als men geen duim heeft. Als er op de vingers een druk van 1 kg komt te staan, dan wordt die druk op de duimbasis (vlak bij de pols) tot 12 kg geheven. Het is begrijpelijk dat dit bij het ouder worden (met name in de leeftijd boven de 50 jaar) repercussies geeft voor het duimgewricht, de pezen erom heen en het kraakbeen rondom het gewricht. De duimbasis artrose komt heel vaak voor. 

Dr. Duraku beklemtoonde dat het ontzettend belangrijk is om te blijven bewegen. Dat geldt zeker ook voor de duim! Rust roest. Maar hij waarschuwde er meteen ook voor om niet meteen zwaar fanatiek te gaan bewegen. Het gaat om het vinden van een goede balans. Rustig, maar regelmatig bewegen zorgt ervoor dat het gewricht en het kraakbeen goed worden doorbloed en daardoor voeding krijgen. De gewrichten blijven dan zo veel mogelijk soepel en houdt de klachten (pijn, stijfheid) op afstand. 

De meeste klachten bestaan uit (wat) pijn en (wat) functieverlies (moeilijk potjes kunnen opendraaien) en het gevoel hebben dat 'het kraakt'. Als de duimartrose ver gevorderd is, zijn pijn en functieverlies natuurlijk erger dan bij een lichtere artrosevorm. 

De behandelaar diagnosticeert de duimartrose op grond van de KLACHTEN die de patiënt uit, met daarnaast een röntgenfoto. De KLACHTEN vormen echt het uitgangspunt. Een röntgenfoto kan nog zo veel abnormaliteit aantonen, maar als de patiënt geen of nauwelijks klachten heeft, dan gaat de behandelaar de patiënt niet behandelen. Ook een bepaalde fysieke manoeuvre van de duim kan gebruikt worden om de duimbasisartrose aan te tonen. 

Duimbasisartrose komt meer bij vrouwen (tussen de 50 en 60 jaar) voor dan bij mannen. Dit komt door de hormonale veranderingen (oestrogenen) na de overgang, waardoor het kraakbeen sneller wordt aangetast; het kraakbeen wordt vaak ook dunner. Soms komt duimartrose voor na een trauma (bijvoorbeeld een valpartij) en is er op de röntgenfoto niets te zien, maar zijn er wel degelijk pijn - en functieklachten. 

Vroeger werd de artrosepatiënt geïmmobiliseerd. Grote spalken waardoor je niets meer kon doen. Tegenwoordig zijn de spalken veel kleiner en handiger, en ligt de nadruk op bewegen (niet te veel en niet te weinig) en pijnstilling. Soms wordt er geprikt om een ontstekingsproces te remmen, maar het prikken is een tijdelijke oplossing. Ook stamceltherapie wordt toegepast, maar deze therapie is nog niet zo gangbaar. Opereren wordt ook gedaan, maar er wordt alleen geopereerd als de patiënt helemaal niets meer kan met duim/hand, want opereren betekent een langdurige en tijdrovende revalidatie die veel energie van de patiënt vraagt. Opereren wordt daardoor vaak niet als prettig ervaren door patiënten.  Bij een operatie zijn er op zichzelf veel mogelijkheden. Er is bijna niets wat niet kan. Vastzetten bijvoorbeeld, maar dat veroorzaakt een inperking van de beweeglijkheid van hand/duim na de operatie, dus dat is niet zo patiëntvriendelijk. De meest gunstige behandeling bestaat uit handtherapie (bepaalde oefeningen van hand en duim), soms (kleine) spalken en ergotherapie (aanpassingen van activiteiten, zoals apparaatjes om dekseltjes te openen of knijptangen, et cetera. Die oefeningen bestaan dus uit bewegen als een soort 'fitness': drie à vier keer per week oefenen en pas na zo'n vier maanden ga je merken dat er verbetering optreedt. Het zijn regelmaat en geduld dat belangrijke factoren zijn. Spalken en handtherapie staan voor 85 % verbetering van de situatie voor de patiënt, omdat de duim stabiel wordt gemaakt. De combinatie van spalken en bewegen is dus essentieel om de artroseklachten te managen. Door te bewegen krijgt het kraakbeen voeding, wordt de duim sterk en blijft de duim in positie. Concluderend kan gesteld worden dat spalk en handtherapie de gunstigste effecten vormen voor de patiënt, vooral wanneer krachtsvermindering optreedt. Dr. Duraku adviseert mensen met klachten om niet te lang te wachten om naar de arts/handtherapeut te gaan, want hoe zwaarder de artrose heeft toegeslagen, hoe moeilijker het wordt om de klachten te verminderen. Dr. Duraku ziet vaak dat er bij de duimbasis een bobbeltje ontstaat bij beginnende artrose: wacht dan niet te lang met hulp zoeken! 

De lezing wordt afgesloten door een dankwoord van onze voorzitster, mevrouw Etty Kruiswijk.  Dr. Duraku krijgt een bos mooie bloemen als dank.

Noot van mijn kant: ik ben zelf lid van de Poly Artrose Lotgenoten Vereniging (ik heb artrose in rug en heup) en ga regelmatig naar bijeenkomsten van de P-AL. De lezingen zijn interessant en de sfeer is uitstekend. Het is altijd een leerzaam  en prettig uitje! 

In mijn jongere jongere jaren heb ik als verpleegkundige op de afdeling plastische chirurgie gewerkt in het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam. Daar heb ik meegemaakt dat een bouwvakker na een ongeval werd binnengebracht. Hij moest zijn duim missen en kon daardoor helemaal niets meer. Hij was arbeidsongeschikt verklaard. Dat was voor hem zeer onbevredigend. Hij werd bij ons op de afdeling plastische chirurgie opgenomen en hier vond een reconstructie plaats. Zijn grote teen werd van zijn voet weggehaald en op de open plaats bevestigd waar eerst zijn duim had gezeten. Het zag er een beetje vreemd uit, en ook niet echt mooi, maar na revalidatie kon hij door de roterende 'grote teen - duim' aan zijn hand weer heel veel dingen doen. Het belangrijkste was dat hij zijn werk weer kon oppakken. En ach, zijn voet miste nu weliswaar een grote teen, maar daar had hij weinig last van met lopen. Fantastisch dat iemand op zo'n manier weer aan het werk kan! Groot respect voor de medische wetenschap en de artsen die zo mooi werk verrichten!