ONLINE COLLEGE DIERGAARDE BLIJDORP OVER HET NATUURBEHOUD, 14-03-2021.

Het is vandaag, zondag 14 maart 2021, de verjaardag van de roemruchte zilver rug gorilla Bokito. De imponerende gorilla is 25 jaar geworden en verkeert nog steeds in goede gezondheid. Hij krijgt vandaag geen taart (dat mag hij niet), maar vast en zeker wel een overheerlijke traktatie in de vorm van zijn lievelingsgerecht, broccoli. Hartelijk gefeliciteerd, Bokito!

Het is vandaag óók de dag van het online college over Natuurbehoud, onderzoek en Blijdorp, gegeven door Janno Weerman en Astrid Kortekaas voor de leden van Vereniging Vrienden van Blijdorp. Het college werd online gehouden, omdat we momenteel als bezoeker door de corona maatregelen niet fysiek in de diergaarde mogen komen. 

Voor het online college hebben zich 400 leden aangemeld, waaronder ik zelf. 

Exact om 11 uur worden we welkom geheten door de voorzitter, Marcel Kreuger.

In zijn introductie vertelde Marcel, dat de Vereniging Vrienden van Blijdorp de laatste tijd flink is gegroeid: er zijn 900 leden bijgekomen! Fantastisch! Dus nu op naar de 1.000 leden! 

Bent u nog geen lid en draagt u de bewoners van onze dierentuin een warm hart toe, meldt u zich dan aan als nieuw lid en word een echte 'BLIJDORPERT'! 

Astrid Kortekaas en Janno Weerman, allebei werkzaam in de diergaarde, praatten ons bij over het natuurbehoud en educatie; dit is een speerpunt in Blijdorp. Er zijn op dit gebied doelstellingen opgesteld. De missie zal in 2030 hopelijk bereikt worden. De missie bestaat uit het behoud en herstel van bedreigde diersoorten en dat hiervan een stimulerende werking uitgaat voor mensen. Het is de bedoeling dat een aantal dieren in Blijdorp gefokt worden waarvan het soort ernstig bedreigd is in hun oorspronkelijke leefomgeving. Het gaat met name om de Rode Panda, de Egyptische Landpad Schildpad, een gierensoort, het Kuifhertje en de Aziatische Olifant. Maar ook enkele andere diersoorten staan in the picture  van natuurbehoud onderzoek, zoals de Sumatraanse Tijger. Deze dieren worden nauwgezet, op wetenschappelijke wijze, gevolgd. Er wordt onderzoek gedaan naar de gezondheid en naar specifieke dierproblemen, zoals de levensbedreigende ijzerstapeling bij de bedreigde Zwarte Neushoorn. Het wetenschappelijke onderzoek richt zich dus op de dieren in de dierentuin zelf, maar tegelijkertijd ook op de natuurlijke habitat van de dieren in het wild. Dit laatste punt is bijzonder belangrijk, omdat een aantal dierensoorten in hun natuurlijke omgeving ernstig wordt bedreigd door de expansiedrift van de mens. Zoals ontbossing, omdat de lokale bevolking hout nodig heeft om te overleven. Er wordt naar oplossingen gezocht om de harmonieuze samenleving tussen mens en bedreigde diersoort te herstellen: alternatieve aanpassingen in leefwijze van de lokale bevolking kan bewerkstelligd worden, dus economisch goed kunnen leven zonder veel schade toebrengen aan de natuur. 

Kennis is macht. Kennis is de sleutel tot behoud van diersoorten.

Een voorbeeld. De Rode Panda's in Blijdorp werden voorzien van een GPS halsband. De bedoeling daarvan is om gegevens te verzamelen over de leefwijze van de panda's in het gebied waar ze normaliter voorkomen, in de Himalaya. De gegevens uit de halsband worden op afstand uitgelezen. In Blijdorp is ervaring opgedaan met de halsbanden. Zit de constructie van de band goed? Geeft de band geen verwondingen? Gaat het goed met de batterijen in de band? Hebben de dieren geen last van de band? Toen dat op een gegeven ogenblik bewezen goed ging, zijn verzorgers naar de Himalaya afgereisd en hebben daar met een lokaal team enkele Rode Panda's gevangen, hen voorzien van halsbanden en hen direct daarna weer losgelaten in de vrije natuur. De halsbanden zijn zó geconstrueerd dat de banden na een jaar vanzelf afvallen. Het team is na afloop van de proefperiode opnieuw de bergen ingetrokken om de afgevallen resten van de banden op te ruimen. De halsbanden die de Rode Panda's in het wild gedurende dat jaar om hadden, hebben ontzettend veel informatie gegeven over de leefwijze van het diersoort. En die informatie geeft aan ons mensen weer heel veel informatie hoe we deze bedreigde diersoort beter kunnen beschermen. 

Aan lokale bevolking in Colombia kunnen alternatieve inkomsten gegeven worden in de vorm van spullen onder de noemer van 'ecotoerisme' (nu tijdelijk door de corona even een moeilijk punt), bijvoorbeeld door te koop zijnde pluche pinchee aapjes. De bedreigde pinchee apen in het echt kunnen dan in hun natuurlijke omgeving met rust gelaten worden en blijven wonen in hun natuurlijke omgeving zonder dat de bossen hoeven worden gekapt en zonder dat zij als 'huisdieren' worden gehouden; de lokale bevolking krijgt inkomsten door de verkoop van knuffeltjes. Als er meer know-how is hoe mens en dier harmonieus samen kunnen leven, dan zou dat een grote stap zijn in het terugdringen van de bedreiging van diersoorten. Het gaat om bewustwording van mensen, zeker óók bij de lokale bevolking.

Bij de Egyptische Landschildpad wordt bloed onderzocht op DNA. De Egyptische Landschildpad komt nu nog maar zelden in Egypte voor. In Libië, in zeldzame gevallen nog wel, en ook slechts enkele exemplaren in Israël. Het genetische onderzoek verschaft de onderzoekers veel informatie over de plaats waar dit dier oorspronkelijk voorkwam, hoe het daar leefde en wat het bijvoorbeeld at. Het feit dat dit onderzoek in Blijdorp gebeurt bij exemplaren in gevangenschap, geeft de onderzoekers de mogelijkheid om hun wetenschappelijke onderzoek te doen op  een VEILIGE manier, want in landen als Libië is het vaak politiek onrustig. En daardoor (te) gevaarlijk. 

Janno en Astrid benadrukken dat diergaarde Blijdorp een goede samenwerking heeft met dierenorganisaties WNF en Greenpeace. Met de Partij voor de Dieren ligt de verhouding iets anders. Esther Ouwehand van de PvdD wil het liefste helemaal af van de begrippen 'dierentuin' en 'fokprogramma's', omdat de dieren hier in gevangenschap leven, dus onnatuurlijk. Janno en Astrid willen graag dat iedereen in gesprek blijft met de PvdD. Uiteraard verblijven dieren in een dierentuin niet in hun natuurlijke omgeving, dat moet toegegeven worden. Maar de leefsituatie voor dieren in dierentuinen is de laatste jaren hoe langer hoe beter geworden. Janno vertelt dat er in dierentuinen op een wetenschappelijke verantwoorde en veilige manier gewerkt kan worden om te bewerkstelligen dat aan dieren in het wild, in hun eigenlijke natuurlijke omgeving, betere bescherming kan worden gegeven, omdat onderzoek een verandering kan brengen in situaties waarin het nu mis gaat. Het gedrag van de (vaak arme) lokale bevolking (vaak laag opgeleid) kan daardoor ten goede veranderen. Dierentuinen zijn tegenwoordig niet alleen maar uit op 'vermaak' en een 'dagje uit', dierentuinen leggen steeds meer basis voor wetenschappelijk onderzoek ten bestrijding van de bedreigingen van diersoorten in het wild. Deze veranderende rol van dierentuinen heeft tot gevolg dat er bij ons in Blijdorp weliswaar MINDER diersoorten te zien zijn, maar dat de BESTAANDE diersoorten meer op de voorgrond staan. 

Persoonlijk kan ik dit helemaal onderschrijven. Ik zelf was jarenlang lid van de Partij voor de Dieren. De PvdD is faliekant VOOR windmolens. Het is hun stokpaardje, want windmolens zijn 'schoon'. Twee jaar geleden verscheen een uitgebreid, degelijk, wetenschappelijk Duits onderzoek: iedere dag (!) vliegen miljoenen (!) insecten zich te pletter tegen de windmolens. En dan heb ik het nog niet eens over vogels en vleermuizen die tegen de masten doodvallen. Diverse keren heb ik bij de Partij voor de Dieren via persoonlijk contact geprobeerd om dit rapport onder hun aandacht te brengen, onder andere bij Frank Wassenberg uit de Tweede Kamer. Ik kreeg geen antwoord, nul, nada, niente. Ja, een ontvangstbevestiging. Maar geen inhoudelijke reactie. Dit was voor mij reden om mijn lidmaatschap van de Partij voor de Dieren op te geven. Insecten zijn misschien geen 'spannende' dieren, maar ze zijn onmisbaar en nuttig in de kringloop en ik kan het niet over mijn hart verkrijgen dat een dierenpartij helemaal niet reageert op de massale slachtpartij van een diersoort! Insecten zijn weliswaar klein, maar ze zijn wel 'strong' en 'cool'! Jammer dat de Partij voor de Dieren dit niet wil inzien!

Trouwens, veel elementen van vermaak die we vroeger in dierentuinen kenden, zijn er niet meer. Olifantenritjes worden niet meer gemaakt. Artis heeft die ritjes al heel lang geleden afgeschaft. In de dierentuin van Singapore heb ik olifantenritjes in 2014 nog wel gezien (geen gebruik van gemaakt, hoor!) en in diezelfde dierentuin in Singapore mochten kinderen slangen vasthouden - een gedrogeerd uitziende slang werd in de armen van kinderen gelegd. Heden ten dage in Europese dierentuinen ONDENKBAAR! Kleine kooien hebben plaats gemaakt voor prairies en weides met veel ruimte. Kooien heb ik alleen nog gezien in de dierentuin van Helsinki, enkele jaren geleden. Die dierentuin deed mij ouderwets aan, nog uit het communistische tijdperk.

Tijdens het college werden veel vragen beantwoord. Ik licht er enkele uit: 

In Blijdorp worden papieren koffiebekertjes gebruikt. Deze bekertjes zijn volledig biologisch afbreekbaar. Ze worden allemaal gecomposteerd.

Wetenschappelijk onderzoek bestrijkt altijd een lange periode; 100 jaar is normaal. In zo'n tijdsbestek worden resultaten het beste zichtbaar Alhoewel het soms kan zijn dat resultaten eerder zichtbaar worden.

Als de coronamaatregelen zijn opgeheven, komen jullie dan eens gauw op bezoek in Blijdorp? En komen jullie onze brigade bij de Vereniging Vrienden van Blijdorp versterken? Jullie zijn van harte welkom!! Op naar de duizend leden!